|
|
|
| Een Duits weerhuis is een stukje volkskunst dat technisch gezien een hygrometer is, wat betekent dat het ook het weer kan aangeven. Het is vaak gemaakt in de vorm van een alpine chalet
met twee open deuren - een klassiek tafereel uit de Duitse cultuur en folklore. Het weerhuis beschikt ook over zowel een Beiers mannelijk als een vrouwelijk beeldje dat op een balansbalk zit
die de beeldjes het huis in of uit zwaait, afhankelijk van het weer en de vochtigheid. |
| |
| Als het droog en zonnig weer is, komt het vrouwtje het huis uit, terwijl het mannetje alleen tevoorschijn komt als het gaat regenen. Sommige Duitse weerhuisjes zijn ook gemaakt met een
kleine thermometer die tussen de twee deuren is geplaatst, en bij andere is er ook een klein spaarvarken aan vastgemaakt. |
| |
| Weerhuizen zijn een populair souvenir dat een lange traditie kent in Duitsland, Oostenrijk en ook Zwitserland. De exacte datum waarop ze voor het eerst tevoorschijn kwamen, is nog onbekend, maar ze zijn waarschijnlijk gemaakt in Duitsland in de late jaren 1700 tot begin 1800. De beste weerhuizen worden tegenwoordig gemaakt in het Zwarte Woud in Duitsland, en velen worden nog steeds met de hand beschilderd en uit massief hout gesneden door ambachtslieden om op de klassieke koekoeksklokken te lijken. |
| |
|
|
|
 |
|
Weerhuisje
uit
het
Zwarte
Woud |
|
|
 |
|
Modern
weerhuisje |
|
| Hoe werkt een weerhuisje. |
| Het weerhuis is een soort hygrometer, een instrument dat de luchtvochtigheid meet. Strikt genomen is een weerhuis een absorptie-hygrometer. |
|
Alle hygrometers die voornamelijk zijn gebaseerd op een hygroscopisch (wateraantrekkend) materiaal worden absorptie-hygrometers genoemd.
Het materiaal verandert van samenstelling
met een toe- of afname van de luchtvochtigheid, wat de meting mogelijk maakt. De bekendste
absorptie-hygrometer is zonder meer de haarhygrometer. |
|
| Hier wordt de eigenschap van het haar gebruikt dat het uitzet bij toenemend vocht. In volledig droge lucht - een relatieve vochtigheid van 0% - heeft het haar als het ware de werkelijke lengte
en in verzadigde lucht - een relatieve vochtigheid van 100% - zet het tot 2,5% uit. Het weerhuis maakt gebruik van deze uitzetting. |
| |
De figuren zijn bevestigd aan een draaischijf die met behulp van een veer in één richting wordt gespannen. Het gemonteerde haar dient nu als tegenkracht. Als het uitzet wanneer de luchtvochtigheid toeneemt, wordt het minder krachtig en zorgt ervoor dat de schijf in één richting draait.
Als het vocht in de lucht weer afneemt, wordt het haar korter en draait de schijf de
andere kant op. Er is dus altijd een ander cijfer zichtbaar. Het weerhuisje heeft twee poortjes. Uit het ene poortje kan een mannetje (met een paraplu) naar buiten komen, uit het andere poortje een vrouwtje (met een parasol). Als het vrouwtje naar buiten komt zou het mooi weer kunnen worden, als het mannetje naar buiten komt zal het gaan regenen. |
| |
| Het weerhuisje heeft dus geen afleesbare schaalverdeling, maar geeft alleen een indicatie van droog, of vochtig. In moderne centraal verwarmde huizen functioneert een weerhuis niet goed, doordat daar de luchtvochtigheid altijd laag is, zonder relatie met het weer buiten. Zou het huisje buiten gezet worden, dan zal het beter werken, maar in Nederland en België is de werking beperkt, doordat de luchtvochtigheid weinig verandert. In bergachtige gebieden treden er wel sterke veranderingen op van de luchtvochtigheid. |
| |
Tussen de poortjes is vaak een thermometer aangebracht. Ook hiervoor geldt natuurlijk dat hij binnenshuis niets zegt over het weer |
| |
| Het afstellen van het weerhuisje |
| |
| Alle haarhygrometers - inclusief het weerhuis - moeten van tijd tot tijd worden ingesteld. Men spreekt in dit verband van aanpassing. Dit is nodig omdat het huis "uit zichzelf" niet weet of de luchtvochtigheid hoog of laag is en de geselecteerde haarstreng op natuurlijke wijze van toestand verandert in de loop van de tijd. |
| |
| De meeste weerhuisjes hebben hiervoor een knop op de achterkant. In principe is het voldoende om dit in te stellen op het huidige weer. Preciezere resultaten kunnen echter worden bereikt als een handdoek in water wordt gedompeld en licht wordt uitgewrongen en vervolgens rond het weerhuis wordt geplaatst. Na een paar minuten wordt de schakelaar op regenachtig weer gezet. |
| Bronnen: Wikipedia, Het weer, Frankenmuth, Hygrometerguru |
|
|
|
|
|
|
|
