|
|
|
| Aanvriezende regen is regen die vloeibaar blijft ondanks een luchttemperatuur gelijk aan of lager dan 0°C. De druppels bevinden zich dan in een staat van onderkoeling en wanneer ze een voorwerp tegenkomen, bevriezen ze onmiddellijk, waardoor ijsvorming ontstaat. De METAR-code voor het melden van ijzel is FZRA. |
 |
| Glazuur op een boom in La Malbaie, Quebec |
|
|
 |
| IJzel aan hoogspanningsdraden |
|
|
_damage_at_Postojna_train_station.jpg) |
| Beschadigde spoorlijn in (Postojna SI) |
|
| Neerslag op gematigde breedtegraden tijdens koude periodes vindt zijn oorsprong op grote hoogte in de vorm van sneeuw. Een typische ijzelsituatie doet zich voor wanneer een massa milde, vochtige lucht, waarin neerslag ontstaat, wordt opgetild door een dunne oppervlaktelaag koude lucht tijdens een koudeluchtsluissituatie. De sneeuw die zich op grote hoogte vormt, valt vervolgens door een laag boven het vriespunt en smelt. |
 |
| Afbeelding-1 |
|
|
 |
| Afbeelding-2 |
|
| |
1: Temperatuur versus hoogtediagram voor verschillende soorten neerslag. De rode lijn laat zien hoe ijskoude regen ontstaat, van sneeuw door
de warme laag en vervolgens naar de onderkoelde fase. |
| 2: Type neerslag volgens thermische structuur (blauw onder nul graden Celsius en rood daarboven |
| |
| Onder de 0°C dringt het uiteindelijk door in de oppervlaktelaag. Omdat regendruppels vloeibaar kunnen blijven tot -39°C als ze geen bevriezende kernen tegenkomen, zal deze regen bevriezen bij contact met een voorwerp onder het vriespunt en natte sneeuw vormen (dit proces kost geen tijd)Als de koude laag echter te dik is, krijgt de regen de kans om een van deze kernen tegen te komen en opnieuw te bevriezen voordat hij de grond bereikt. Er ontstaat dan natte sneeuw. |
| |
| De temperatuur in de laag aan het oppervlak hoeft niet noodzakelijkerwijs lager te zijn dan 0°C om regen te laten bevriezen. Hetzelfde zal gebeuren als het aangeraakte object onder het vriespunt is. Zo zal regen die in aanraking komt met sneeuw, ijs of een reeds bevroren voorwerp bevriezen. |
| |
| Oppervlaktewaarnemingen door menselijke en geautomatiseerde weerstations zijn de enige manier om de aanwezigheid van ijskoude regen direct te bevestigen. Deze gegevens zijn echter beperkt. Dankzij bepaalde indices op weerradars is het echter mogelijk om het voorkomen ervan over een groter gebied af te leiden. |
| |
De intensiteit van de terugkerende echo's van neerslag, de reflectiviteit, is inderdaad recht evenredig met hun diëlektrische constante en met de zesde macht van hun diameter.
De constante voor regen is veel hoger dan die voor sneeuw,
maar de diameter van de druppels is veel kleiner dan die van vlokken. Wanneer de radar sneeuwvlokken op grote hoogte en regendruppels detecteert die na het smelten daaruit dichtbij de grond komen, heffen de twee effecten elkaar vrijwel volledig op. |
| |
Echo's bij regen zijn dan slechts iets intenser dan die bij sneeuw. Aan de andere kant hebben de vlokken in de zone waar ze beginnen te smelten een grote diameter en wordt hun diëlektrische constante sterk beïnvloed door het water dat ze bevatten. De reflectiviteit is op dit niveau veel sterker en we kunnen, net als in de afbeelding, een “glimmende band” zien op
de verticale delen. |
|
|
 |
Kaarten van echo's van een meteorologische radar: rechtsboven een horizontaal gedeelte op 1,5 km hoogte (CAPPI) en onderaan een verticaal gedeelte van de gegevens. Dit laatste laat zien dat de sterke echo’s (geel) op
de CAPPI alleen op hoogte voorkomen en in de ‘heldere band’ worden geproduceerd (Bron: Environment Canada). |
|
| |
| Als de radar dubbel gepolariseerd is, dat wil zeggen dat hij verticaal en horizontaal gepolariseerde golven uitzendt, kunnen we de opbrengsten vanuit deze twee gezichtspunten vergelijken die afkomstig zijn van neerslag. We kunnen de vorm van de doelen, het toestandsmengsel, enz. afleiden. en leid het type af |
| |
| Met behulp van deze indices en waarnemingen van grondstations is het mogelijk om het gebied met aanvriezende regen in gebieden die door weerradars worden bestreken te schatten en kaarten van neerslagtypen te maken. |
| |
| |
Aanvriezende regen veroorzaakt vaak grote stroomstoringen door de vorming van glazuurijs. Wanneer de ijskoude regen of motregen licht is en
niet lang aanhoudt, is het gevormde ijs dun en veroorzaakt het meestal slechts kleine schade (bomen ontdoen van hun dode takken, enz.).
Wanneer zich echter grote hoeveelheden ophopen, is dit een van de gevaarlijkste vormen van gevaar in de winter. Wanneer de ijslaag ongeveer 6,4 mm overschrijdt, kunnen boomtakken met takken die zwaar bedekt zijn met ijs onder het enorme gewicht afbreken en op hoogspanningskabels vallen. |
| |
Winderige omstandigheden en bliksem, indien aanwezig, zullen de schade verergeren. Hoogspanningsleidingen bedekt met ijs worden extreem
zwaar, waardoor steunpalen, isolatoren en leidingen breken. Het ijs dat zich op wegen vormt, maakt het reizen met voertuigen gevaarlijk. In tegenstelling tot sneeuw biedt nat ijs bijna geen tractie en kunnen voertuigen zelfs op zachte hellingen glijden. Omdat ijskoude regen de grond niet raakt als een ijspellet (natte sneeuw genoemd), maar nog steeds als een regendruppel, past het zich aan de vorm van de grond aan, of aan een object zoals een boomtak of een auto. Hierdoor ontstaat een dikke laag ijs, vaak glazuur genoemd. |
| |
| Aanvriezende regen en glazig ijs op grote schaal wordt een ijsstorm genoemd. De gevolgen voor planten kunnen ernstig zijn, omdat ze het gewicht van het ijs niet kunnen dragen. Bomen kunnen breken omdat ze tijdens winterweer inactief en kwetsbaar zijn. Pijnbomen zijn ook het slachtoffer van ijsstormen, omdat hun naalden het ijs vangen, maar het gewicht niet kunnen dragen. |
| |
Het verkeer ondervindt vaak veel hinder van ijzel op de weg. Ook elektrische treinen en trams kunnen stilvallen als zich ijzel op de bovenleiding heeft afgezet. In extreme gevallen vormt zich een spiegelgladde laag op alle verharde oppervlakken waardoor autorijden, fietsen en lopen riskant zijn.
Sinds 1980 is bijvoorbeeld in Nederland er meerdere keren zware hinder opgetreden als het gevolg van ijzel. Bekende voorbeelden hiervan zijn de ijzel van 2 maart 1987 en de ijzel van januari 2016. |
| |
|
|
|
|
|
|
