|
|
|
| In de meteorologie is een luchtmassa een luchtvolume dat wordt gedefinieerd door de temperatuur en vochtigheid ervan. Luchtmassa's bestrijken vele honderden of duizenden vierkante kilometers en passen zich aan de kenmerken van het oppervlak eronder aan. Ze worden geclassificeerd op basis van de breedtegraad en hun continentale of maritieme bronregio's. |
| |
| Koudere luchtmassa's worden polair of arctisch genoemd, terwijl warmere luchtmassa's als tropisch worden beschouwd. Continentale en superieure luchtmassa's zijn droog, terwijl maritieme en moessonluchtmassa's vochtig zijn. Weerfronten scheiden luchtmassa's met verschillende dichtheidskenmerken (temperatuur of vocht). Zodra een luchtmassa zich verwijdert van het brongebied, kunnen onderliggende vegetatie en waterlichamen het karakter ervan snel veranderen. Classificatieschema's pakken zowel de kenmerken van een luchtmassa als de modificatie aan. |
|
| 1: Verschillende luchtmassa's die zowel Noord-Amerika als andere continenten treffen, zijn doorgaans van elkaar gescheiden door frontale grenzen |
|
|
 |
| Afbeelding-1 |
|
| |
| Classificatie en notatie |
| |
| De Bergeron-classificatie is de meest algemeen aanvaarde vorm van luchtmassaclassificatie, hoewel anderen meer verfijnde versies van dit schema hebben geproduceerd over verschillende delen van de wereld. Luchtmassaclassificatie omvat drie letters. De eerste letter beschrijft de vochteigenschappen |
| |
| – c staat voor continentale luchtmassa’s (droog) |
| - m staat voor maritieme luchtmassa’s (vochtig). |
| |
| De bronregio volgt: |
| - T staat voor tropisch. |
| - P staat voor polair. |
| - A staat voor arctisch of antarctisch gebied. |
| - M staat voor moesson, "E" staat voor equatoriaal. |
- S staat voor adiabatisch drogen en opwarmende lucht gevormd door
aanzienlijke neerwaartse beweging in de atmosfeer |
| |
Een luchtmassa die in de zomer boven de woestijn ten zuidwesten van de Verenigde Staten ontstaat, kan bijvoorbeeld cT worden genoemd.
Een luchtmassa die in de winter boven Noord-Siberië ontstaat, kan worden aangeduid als cA. |
|
|
 |
| Bronregio's van mondiale luchtmassa's |
|
| Afkorting. |
Naam (Nederlands) |
Aanduiding |
Kenmerken van de temperatuur |
Vochteigenschappen |
| A of AA |
Arctic/Antarctic |
Arctische
luchtmassa's |
Extreem koud, gevormd over de
polen |
Zeer droog door de kou; continentaal
onderscheidt zich niet van maritim |
| De cP |
Continental Polar |
Subpolaire lucht van
continentaal |
Zeer koud, wordt gevormd over de
subpolaire zones |
Zeer droog, vanwege kou en formatie over
een landmassa |
| De mP |
Polar Maritime |
De polaire zeelucht |
Zeer koel, vanwege de hoge
breedtegraad, door de invloed van
de oceaan niet te koud te matigen |
Matig vochtig vanwege lage temperaturen,
maar niet zo droog als de continentale
luchtmassa's vanwege de verdamping op het
zeeoppervlak |
| De cT |
Tropical Continental |
Continentaal
tropische lucht |
Zeer warm, vanwege de vorming van
subtropische lage breedtegraden |
Droog, sindsdien gevormd over land. |
| De mT |
Tropical Maritime |
Maritieme
tropische lucht |
Zeer warm, vanwege de vorming van
subtropische lage breedtegraden |
Zeer vochtig, door het warme water van
de zeeën |
| De E |
Equatorial |
Equatoriale ’s- |
Heet |
Extreem vochtig; Continentaal verschilt niet
van de zee, omdat grote gebieden van het
land bedekt zijn met tropische regenwouden. |
| |
| Luchtmassa's van Europa |
| |
| Het weer in Europa wordt vooral beïnvloed door de volgende luchtmassa’s. |
| |
| Afk. |
Benaming |
Geografische oorsprong |
| cA |
De continentale Arctische lucht |
Noord-Siberische
Arctische lucht |
| xA |
Arctische lucht |
Noord-Europese
Arctische lucht |
| mA |
Maritieme Arctische lucht |
Noordelijke Zee Arctische lucht |
| cP |
Continentale subpolaire luchtl |
Russische subpolaire lucht |
| xP |
Subpolaire lucht |
Noord-Europese subpolaire lucht |
| mP |
Maritieme subpolaire lucht |
Noord-Atlantische subpolaire
lucht |
| cPs |
Verwarmde continentale
subpolaire lucht |
Verwarmde subpolaire lucht |
| xPs |
Verwarmde subpolaire lucht |
Luchtveroudering boven Europa |
| mPs |
maritim verwarmde subpolaire
lucht |
Beweegt over subtropische
zeeën |
|
|
| Afk. |
Benaming |
Geografische oorsprong |
| cSp |
Continentaal lucht van de
gemiddelde breedtes |
(Oosterse) Europese lucht op
het vasteland |
| xSp |
Lucht op de middelste
breedtegraad |
(West)Europese lucht |
| mSp |
Maritieme lucht van het
medium. Breedtegraad |
De Lucht van de Noord-
Atlantische Zee |
| cS |
De continentale subtropische
lucht |
Zuidoost-Europa Subtropische
lucht |
| xS |
Subtrope lucht |
Zuid-Europese subtropische
lucht |
| mS |
maritieme subtropische luch |
De subtropische lucht van de
Atlantische Oceaan |
| cT |
Continentale Tropische lucht |
Afrikaanse tropische lucht |
| xT |
Tropische lucht |
Middellandse Zee Tropische lucht |
| mT |
Maritieme tropische lucht |
Atlantische tropische Oceaan |
|
| |
| Transformatie |
| |
| Na het ontstaan zal de luchtsoort bij luchtdrukveranderingen het brongebied verlaten. Bij het passeren van gebieden met bijvoorbeeld een andere oppervlaktegesteldheid, zal de luchtsoort langzaam die andere, bij dat gebied horende eigenschappen, overnemen (transformeren). Lucht die zich naar lagere breedte verplaatst zal opwarmen. Bij een luchtstroming richting hogere breedte zal vooral de onderste luchtlaag afkoelen. De luchtvochtigheid van continentale lucht neemt boven zee snel toe, maar andersom blijft maritieme lucht veel langer vochtig en behoudt het veel langer zijn eigenschappen. De eigenschappen van een luchtsoort hangt dan ook af van het brongebied, de afgelegde weg en de verstreken tijd sinds het verlaten van het brongebied, de leeftijd. |
| |
| Koude en warme massa |
|
Naast de indeling naar geografische luchtsoorten, wordt er ook een onderscheid gemaakt naar het temperatuurverschil tussen de lucht bij de grond en het oppervlak daaronder. Bij warme massa is de luchttemperatuur op waarnemingshoogte (1,5 meter boven het aardoppervlak) hoger dan de temperatuur van het aardoppervlak en bij koude massa is dit andersom. Bij warme massa koelt het aardoppervlak de onderste luchtlaag, terwijl
deze koude massa opwarmt. Dezelfde luchtsoort kan zich dus het ene moment als koude massa voordoen en later als warme massa. Dit treedt bijvoorbeeld op als een luchtsoort van land boven zee komt of andersom, maar ook door de dagelijkse gang. Tijdens de nacht heeft land een relatief lage temperatuur en is er vaak sprake van warme massa, terwijl overdag het land opwarmt, waardoor de lucht zich voordoet als koude massa |
|
| Koude massa |
Bij koude massa wordt de onderste luchtlaag opgewarmd. Deze zal daardoor stijgen, wat convectie wordt genoemd. Er is dus sprake van een onstabiele opbouw van de lucht. Hoewel deze luchtbel warmer is dan de omringende lucht, zal deze wel afkoelen bij toenemende hoogte,
waardoor condensatie op kan treden als de luchtvochtigheid hoog genoeg is. Er treedt daardoor wolkenvorming op. Deze wolken behoren tot het wolkengeslacht cumulus en cumulonimbus. Deze bewolking bedekt nooit de gehele hemel, omdat er ook compenserende luchtdalingen zijn, subsidentie. Hier lost eventuele bewolking op. Het zicht in koude massa is over het algemeen goed, afgezien van de buien. De wind is vaak vlagerig. |
|
| Warme massa |
| Bij warme massa wordt de onderste luchtlaag afgekoeld. Deze luchtlaag kan niet verder dalen, waardoor er een stabiele opbouw is. Bij droge lucht kan er dan een wolkeloze hemel zijn. Bij een front zal de warme massa echter opgetild worden, waardoor de gehele luchtmassa condenseert en uitgestrekte, gelaagde bewolking ontstaat, stratus en stratocumulus. Het zicht in warme massa is vaak slecht, waarbij ook vaak mist optreedt. De wind is over het algemeen gelijkmatig. |
|
|
|
|
|
|
|
