|
|
Grijze nacht of schemeringsnacht |
|
|
Een grijze nacht of schemeringsnacht is een nacht waarin het niet volledig donker wordt, doordat de zon niet verder dan 18° onder de horizon wegzakt. Het blijft dan dus de hele nacht door enigszins schemeren. Dit is met name goed te zien wanneer men in noordelijke richting naar de
hemel kijkt. |
| |
| Grijze nachten komen op het noordelijk halfrond voor in het gebied tussen de noordpoolcirkel en een breedtegraad van 50,5°. Boven de poolcirkel gaat de zon omstreeks de zonnewende een tijdlang helemaal niet onder. In Nederland en België valt de periode van grijze nachten elk jaar tussen ruwweg 20 mei en 20 juli. De periode in het jaar waarin er grijze nachten zijn neemt af met de breedtegraad. In Belgisch Lotharingen is dit verschijnsel daardoor bijvoorbeeld minder duidelijk aanwezig dan op Texel in Nederland, omdat Texel noordelijker ligt. |
| |
| |
| Kortste nacht in Midden-Nederland |
| |
Op 21 juni gaat de zon in Utrecht om 22:03 uur onder. In het uur daarvoor staat de zon laag boven de horizon en kun je genieten van het Golden Hour. Na zonsondergang begint de burgerlijke schemering en die duurt tot 22:52 uur. De zon zakt dan geleidelijk 6 graden onder de horizon.
Tijdens de burgerlijke schemering kun je alles nog goed zien en zelfs nog tekst lezen, tenminste als het helder weer is. Na 22:52 uur begint de zogenaamde nautische schemering. De zon zakt dan tot 12 graden onder de horizon en tekst lezen lukt niet meer. Deze periode duurt op de
langste dag tot 0:12 uur. |
| |
|
|
|
|
| |
Vervolgens begint de astronomische schemering, waarbij de zon tussen 12 en 18 graden onder de horizon staat. Het is dan op het eerste oog donker, maar als je goed kijkt zie je nog een gloed van licht in de verte. Tegelijk is het wel donker genoeg om als je recht naar boven kijkt sterren
te zien. In de periode van de grijze nachten gaat de astronomische avondschemering naadloos over in de astronomische ochtendschemering.
De astronomische duisternis blijft uit en zo donker als in de rest van het jaar wordt het dan dus niet. Bekijk ter vergelijking de stand van de zon hieronder op 22 december. Deze zonnestand, laag onder de horizon, is ook ideaal voor lichtende nachtwolken. Vooral in de drie weken voor en drie weken na de langste dag is er kans om deze te zien. |
| |
| Witte nachten en middernachtzon |
| |
In ons land beleven we nu de grijze nachten, maar in Noord-Europa is momenteel sprake van witte nachten. Hier zakt de zon nog minder ver onder de horizon dan in Nederland. Op 21 juni vindt in Helsinki geen astronomische schemering plaats en slechts 40 minuten nautische schemering.
Veel lager dan 6 graden onder de horizon zakt de zon niet en dus kun je in Helsinki ’s nachts zonder kunstverlichting de krant lezen. Daarom noemen ze het de tijd van de witte nachten. Ga je nog dichter naar de Noordpool toe, ten noorden van de poolcirkel, dan kun je de middernachtzon beleven. Dit betekent dat de zon helemaal niet ondergaat. |
| |
| Verwarring met poollicht |
| |
| De zwakke schemering boven de noordelijke horizon, gerelateerd aan het verschijnsel Grijze nacht, mag niet verward worden met het poollicht waarvan het helderste gedeelte zich meestal eveneens boven de noordelijke horizon vertoont. Dit gedeelte van het poollicht laat zich echter herkennen door het stelsel dunne stralen die, pal noordwaarts, vertikaal geplaatst zijn, sterk gelijkend op de golfvormige plooien van een draperie gemaakt van een uiterst dunne textielsoort. |
|
| Bronnen: Wikipedia-nl, Wikipedia-en, Wikipedia-de, Wikipedia-fr, Weeronline |
|
|
|
|
|
|
