|
|
|
| Een lichtzuil is een atmosferisch optisch verschijnsel in de vorm van een verticale lichtkolom die zich boven of onder een lichtbron, zoals de zon of maan, lijkt uit te strekken. Lichtzuilen behoren tot de familie van halo's en worden veroorzaakt door de reflectie van licht tegen zeshoekige ijskristallen (veelal in de vorm van cirrus- of cirrostratuswolken) die min of meer horizontaal door de lucht zweven en aldus als spiegeltjes fungeren. |
| |
| Het verschijnsel is tamelijk gangbaar en vaak goed te zien bij zonsopkomst of -ondergang (men spreekt dan van een zonnezuil), maar kan zich ook boven kunstmatige lichtbronnen voordoen. De lichtzuil neemt dezelfde kleur aan als de lichtbron en kan een aanzienlijke lengte bereiken. Afhankelijk van de positie van de waarnemer ten opzichte van de ijskristallen en de lichtbron kan het effect zich zowel boven als onder de lichtbron vormen. |
| |
 |
| Een zonnezuil in Finistère, Bretagne. |
|
|
 |
| Lichtzuil op 16 maart 2005, zonsondergang |
|
Een lichtzuil kan optreden in combinatie met andere typen halo's zoals de kleine kring, bijzonnen, de parhelische kring en raakbogen. Wanneer deze bestanddelen zich tegelijk voordoen wekt het totaalbeeld de indruk van een omcirkeld "kruis" aan de hemel, de verticale as waarvan wordt gevormd door de lichtzuilen en raakbogen, de horizontale door de parhelische kring en de bijzonnen. |
Omdat ze worden veroorzaakt door de interactie van licht met ijskristallen, behoren lichtzuilen tot de familie van halo’s. De kristallen die verantwoordelijk zijn voor lichte pilaren bestaan meestal uit platte, zeshoekige platen, die de neiging hebben zich min
of meer horizontaal te oriënteren als ze door de lucht vallen. Elke vlok fungeert als
een kleine spiegel die lichtbronnen reflecteert die op de juiste manier eronder zijn geplaatst (zie tekening), en de aanwezigheid van vlokken op verschillende hoogtes zorgt ervoor dat de reflectie verticaal wordt uitgerekt tot een kolom. Hoe groter en talrijker de kristallen, hoe uitgesprokener dit effect wordt. In zeldzamere gevallen kunnen kolomvormige kristallen ook lichte pilaren veroorzaken. Bij zeer koud weer kunnen de ijskristallen dichtbij de grond hangen, in welk geval ze diamantstof worden genoemd. |
| |
In tegenstelling tot een lichtstraal bevindt een lichtzuil zich niet fysiek boven of onder de lichtbron. Het uiterlijk ervan als een verticale lijn is een optische illusie, die het resultaat is van de collectieve reflectie van de ijskristallen; maar alleen degenen die
zich in het gemeenschappelijke verticale vlak bevinden, richten de lichtstralen naar de waarnemer (zie tekening). Dit is vergelijkbaar met het kijken naar een lichtbron op
een watermassa. Rimpelingen op het wateroppervlak reflecteren de lichtbron in vele richtingen, en de rimpelingen die op de kijker gericht zijn, vormen samen een heldere lijn die naar de lichtbron wijst. |
|
|
 |
| Schema van de vorming van licht zuilenn |
|
- De bovenste pilaren zijn zichtbaar als de zon of de maan laag aan de horizon staat en de reflectie van het licht naar de onderkant van de
kristallen is gericht. |
- De onderste pilaren die ontstaan wanneer de kristallen zich tussen de waarnemer en de zon bevinden, zodat het licht hierdoor naar boven
wordt gereflecteerd. |
| |
| Door mensen gemaakte lichtzuilen |
| |
| Andere aardse bronnen kunnen een soortgelijk fenomeen veroorzaken. Straatverlichting levert dus ook lichtbronnen op die kunnen worden gereflecteerd in ijskristallen die bij zeer koud weer in de lucht hangen (ijspoeder) of in wolken, en zorgen voor lichtzuilen. |
 |
| Licht zuilen in Londen, Ontario, Canada |
|
|
 |
| Lichtzuilen in Wyoming veroorzaakt door straatverlichting of auto's. |
|
| |
| In tegenstelling tot het natuurlijke fenomeen zijn kunstmatige kolommen niet sterk hellend. De kristallen die voor breking worden gebruikt, bevinden zich ongeveer halverwege tussen
de lichtbron en het oog van de waarnemer. Hoe hoger de kristallen in de atmosfeer, hoe groter de kolom. Als de kristallen zich op grote hoogte bevinden, of als de bron dichtbij ons is, lijken de kolommen uit het zenit te dalen. |
|
| Bronnen: Wikipedia-nl, Wikipedia-en, Wikipedia-de, Wikipedia-fr |
|
|
|
|
|
|
