|
|
|
Een mistboog ontstaat net als een regenboog als waterdruppels door de zon worden beschenen. Bij mist zijn de druppeltjes echter heel klein.
Het uiterlijk van een regenboog verandert naarmate de waterdruppels kleiner worden. Een mistboog is meestal maar flets doordat de kleuren elkaar grotendeels overlappen. Hierdoor is de boog bijna kleurloos met hoogstens aan de buitenrand wat oranjeachtig wit en aan de binnenrand lichtblauwachtig wit. |
| |
De afmeting van een mistboog is ook kleiner dan die van een regenboog en de overtallige bogen staan op een grotere afstand van de boog.
Behalve in mist is de mistboog als wolkenboog te zien in een laag Cirrocumulus of Altocumulus bewolking, maar dan heeft hij een ietwat verbrokkeld uiterlijk zodat hij lastiger is te herkennen. In mist blijft de vorm van de boog daarentegen meestal wel goed herkenbaar. Een complete mistboog is zelden te zien, hoewel men hem 's nachts door middel van een felle puntvormige kunstmatige lichtbron zichtbaar kan maken in dichte mist. |
| |
 |
| Een mistboog van 360° |
|
|
 |
| Een mistboog, samen met een glorie |
|
| Op de heuvels, de bergen en de koude nevels van de zee is het mogelijk om deze witte boog te zien. Dit lichtverschijnsel wordt op dezelfde manier waargenomen als het Brocken-spectrum of een glorie en het is zelfs mogelijk om al deze verschijnselen tegelijkertijd te zien. De boog wordt op dezelfde manier gevormd als een klassieke regenboog. De lichtbron achter de waarnemer verlicht de nevel of mist en het licht voert breking uit wanneer het lucht in de druppels laat stromen, gevolgd door gedeeltelijke diffractie, vervolgens interne reflectie en verdere breking wanneer het de druppels verlaat voordat het de waarnemer bereikt. Het licht wordt zeer weinig in verschillende kleuren opgesplitst, omdat de druppeltjes zeer klein zijn (minder dan 0,05 mm in diameter), wat een witte uitstraling geeft. |
| |
| Een witte boog is bijna zo groot als een regenboog en veel breder. De zon mag niet meer dan 30 - 40° hoog aan de horizon staan, tenzij de kijker zich op een heuvel bevindt en de nevel en boog dus van bovenaf gezien kunnen worden. Als de mist zich op een afstand van meer dan 50 meter bevindt, is het mogelijk deze voor langere tijd te zien. Witte bogen vormen zich ongeveer 145° ten oosten of westen van de zon. |
| |
| Het kan ook verschijnen als er geen mist zichtbaar is, ook al bevindt het zich op afstand in de lucht. |
| |
| Cirkel van Ulloa / Halo van Bouguer |
| |
| De benaming Cirkel van Ulloa is te danken aan de ontdekkingsreiziger Antonio de Ulloa die in 1748 vanop de Pambamarca stratovulkaan te Peru de mistboog te zien kreeg en dit verschijnsel uitvoerig beschreef. Alhoewel het geen haloverschijnsel is kreeg de mistboog ook de naam Halo van Bouguer naar de Franse wiskundige, natuurkundige, en hydrograaf Pierre Bouguer. |
| |
| Wat is er zo speciaal aan de halo van Bouguer? |
| |
Mistbogen en 22° halo's komen relatief vaak voor. Waarom is hun gelijktijdige verschijning opmerkelijk? Mistbogen worden geproduceerd wanneer kleine mistdruppels met een
diameter 5 tot 50 micron zonlicht breken, reflecteren en verstrooien. Bij deze waarneming waren de druppels onderkoeld. IJshalo’s ontstaan door het gebroken en gereflecteerde licht van vrij grote (100 tot 1000 micron) ijskristallen. |
| |
De halo-zeldzaamheid van de Bouguer komt doordat waterdruppels en ijskristallen niet
naast elkaar kunnen bestaan in een stabiel mengsel, behalve bij één unieke temperatuur en druk, het 'triple point' bij 0,01 C en 6,1 mbar. Boven nul is ijs instabiel. Waterdruppels onder nul zijn instabiel. Thermodynamisch gezien is een natuurlijke, langlevende Bouguer-halo uit een mengsel van waterdruppels en ijs een onmogelijkheid. |
| |
Bij temperaturen onder nul kunnen waterdruppels in een metastabiele toestand blijven als er geen significante oppervlakken of kernen zijn waarop waterdamp tot ijs kan condenseren. Maar wanneer kernen worden geïntroduceerd, vindt de transformatie van een onderkoelde watermist in diamantstof-ijskristallen plotseling plaats. De dampdruk van ijs is lager dan die van onderkoeld water en dus verdampen waterdruppels terwijl ijskristallen snel groeien.
Deze plotselinge faseverandering is verantwoordelijk voor gatenwolken en hun achterblijvende virga van halo-vormende ijskristallen. |
|
|
Bronnen: Wikipedia-nl, Wikipedia-en, Wikipedia-de, Wikipedia-fr |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
