Stratus (St)- Wolkenatlas

Stratus (St)

Stratus nebulosos (St neb)

Afkorting	St
Symbool
Geslacht	Stratus (afgeplat)
Soorten	Fractus, Nebulosos
Verscheidenheid	Opacus, Translucidus, Undulatus
Hoogte	0-2000 m - (0-7000 ft)
Classificatie	Familie C - Lage wolken
Uiterlijk	Grijze, karakterloze wolk op lage hoogte die in staat is tot grondcontact.
Neerslagwolk	Soms Motregen, aanvriezende motregen, Sneeuw of sneeuwkorrels

Stratus komt hoofdzakelijk voor nabij het aardoppervlak. Soms zelfs bevindt de basis zich op het aardoppervlak en is er mist. Doordat deze bewolking dicht bij het aardoppervlak voorkomt, bestaat ze meestal uit waterdruppeltjes. Alleen als de temperatuur in de wintermaanden ver beneden het vriespunt ligt, bestaat de wolk soms uit ijskristallen. Het uiterlijk van de wolk is een gelaagde grijs wolkendek waarin vrijwel geen structuur valt te ontdekken. In het algemeen geldt: hoe donkerder de wolk, des te groter de kans op wat neerslag.

Soms is de bewolking zo dun dat de zon door deze wolk heen te zien is; neerslag is dan uitgesloten. Stratus ontstaat ook lt te ontdekken. In het algemeen geldt: hoe donkerder de wolk, des te groter de kans op wat neerslag. Veel valt er niet uit; het zal hoofdzakelijk licht motregenen, of in de winter motsneeuwen.

Soms is de bewolking zo dun dat de zon door deze wolk heen te zien is; neerslag is dan uitgesloten. Stratus ontstaat ook als in mistsituaties de
wind aantrekt, waardoor er menging van lucht plaatsvindt. Ook ontstaat stratus nabij het aardoppervlak (tot ongeveer 300 m. hoogte) als gevolg van het samenspel van verdamping en condensatie wanneer uit een dikke wolkenlaag neerslag valt door een minder vochtige luchtlaag.

Definitie

Een over het algemeen grijze wolkenlaag met een tamelijk egale onderzijde waaruit motregen, sneeuw of motsneeuw kan vallen. Als de zon door de wolk heen te zien is, is zijn omtrek duidelijk zichtbaar. In Stratus ontstaan geen haloverschijnselen, behalve soms bij zeer lage temperaturen.
Stratus kan zich ook in de vorm van flarden voordoen

Ontstaanswijze

Een gesloten Stratuslaag kan zich vormen als gevolg van de afkoeling der onderste luchtlagen. Tijdens het ontstaan of bij het oplossen van een Stratuslaag kunnen flarden of slierten van Stratus voorkomen. Rafelige Stratuswolken kunnen zich ook als begeleidende wolken (pannus) bij Altostratus, Nimbostratus, Cumulonimbus of Cumulus ontwikkelen als gevolg van turbulente bewegingen in lucht waarvan de vochtigheid is toegenomen door verdamping van de neerslag, die uit laatstgenoemde wolken valt.Stratus kan zich uit Stratocumulus ontwikkelen. Dit geschiedt wanneer de basis van de Stratocumulus lager wordt of wanneer het reliëf ervan of de duidelijke onderverdeling in elementen verloren gaat. Stratus ontstaat dikwijls wanneer mist als gevolg van verwarming van het aardoppervlak of als gevolg van een toeneming van de wind optrekt. Zeemist die met oplandige wind het kustgebied binnendrijft, kan boven land in Stratus overgaan

Stratus fractus opacus (St frac op) J.Baartse

Kelvin-Helmholtz golfwolk B.Martner

Samenstelling en uiterlijk

Stratus bestaat gewoonlijk uit waterdruppeltjes. Bij lage temperatuur kan de wolk ook uit ijsdeeltjes bestaan. Dichte of dikke Stratus bevat dikwijls druppeltjes van motregen en soms sneeuw of motsneeuw. In zijn meest algemene vorm komt Stratus voor als een nevelige, grijze en tamelijk gelijkmatige laag, waarvan de onderkant zich dikwijls op zo geringe hoogte bevindt, dat de bovenste gedeelten van heuvels of van hoge gebouwen erdoor aan het oog onttrokken worden (St nebulosus).

De wolk kan zo dun zijn dat de zon of maan met scherpe rand zichtbaar is (variëteit translucidus); vaker is de wolk echter voldoende ondoorschijnend om de zon of de maan geheel aan het oog te onttrekken (variëteit opacus). In sommige gevallen heeft de wolk een somber of
zelfs dreigend uiterlijk. De onderkant van Stratus is gewoonlijk scherp begrensd en kan een lichte golving vertonen (variëteit undulatus).
Stratus wordt soms waargenomen in flarden van verschillende afmeting en helderheid, die min of meer aaneengesloten zijn (St fractus), of in rafelige slierten die snel van vorm veranderen (St fractus). In zeer dunne Stratus is een krans om de zon of maan zichtbaar. Bij lage temperatuur is soms
een halo waar te nemen. Neerslag uit Stratus, die de grond bereikt, valt in de vorm van motregen, sneeuw of motsneeuw. In zeer zeldzame gevallen kan een Kelvin-Helmholtz golfwolk worden waargenomen

Voornaamste verschillen

Tussen Stratus en gelijkende wolken uit andere wolkengeslachten. In sommige gevallen kan Stratus, onder invloed van de wind, plaatselijk de vorm aannemen van grove vezelachtige slierten, welke van draderige Cirrus verschillen doordat zij veel minder wit zijn; zij zijn bovendien niet zo ijl en veranderen gewoonlijk snel van vorm. Een dunne laag Stratus kan met Cirrostratus worden verward. Stratus is echter niet volkomen wit, behalve indien waargenomen in de richting van de zon.

Stratus onderscheidt zich van Altostratus door het feit dat Stratus de omtrek van de zon niet vervaagt (geen matglaseffect). Tevens is Stratus van Stratocumulus te onderscheiden door het feit dat er bij Stratus geen enkele aanwijzing is voor de aanwezigheid van afzonderlijke elementen.
Rafelige slierten van Stratus zijn van Cumulusflarden te onderscheiden doordat de eerste minder wit en minder dicht zijn; Stratus heeft voorts een kleinere verticale afmeting. Een dikke laag Stratus kan met Nimbostratus worden verward.

De volgende criteria kunnen worden gebruikt om een onderscheid te maken tussen deze twee wolkengeslachten:

1: In het algemeen heeft Stratus een scherper begrensde en gelijkmatiger basis dan Nimbostratus. Bovendien heeft Stratus een ‘droog’ uiterlijk,
dat sterk verschilt van het ‘natte’ uiterlijk van Nimbostratus.

2: Door een betrekkelijk dunne laag Stratus is de omtrek van de zon of de maan duidelijk te zien; Nimbostratus onttrekt deze hemellichamen
geheel aan het oog.

3: Wanneer uit de waargenomen wolk neerslag valt, is het betrekkelijk eenvoudig Stratus van Nimbostratus te onderscheiden, indien men bedenkt
    dat uit Stratus slechts lichte motregen, sneeuw of motsneeuw kan vallen, terwijl uit Nimbostratus bijna altijd regen, sneeuw, korrelhagel of
    ijsregen valt. Het onderscheid is moeilijker, wanneer neerslag uit een hogere wolk door een laag Stratus heen valt. In dit geval gelijkt een donkere
    en gelijkmatige Stratuslaag sterk op Nimbostratus, waarmee hij zeer gemakkelijk kan worden verward.

4: Stratus komt meer voor tijdens windstilte of bij zwakke wind dan bij sterke wind, terwijl Nimbostratus gewoonlijk vergezeld gaat van matige of
krachtige wind. Dit verschil alleen is echter niet voldoende voor het maken van een onderscheid.

5: Voordat een dikke laag Stratus ontstaat of komt opzetten, zijn meestal geen andere wolken in de onderste of middelste etage aanwezig.
Nimbostratus daarentegen wordt bijna altijd voorafgegaan door andere wolken, gewoonlijk in de middelste etage, of hij ontwikkelt zich uit een
reeds bestaande bewolking.

Voorspellende waarde

Stratus produceert vaak niet meer dan wat lichte regen, motregen, ijsnaalden of motsneeuw. Deze bewolking gaat gepaard met cumulus fractus in geval van naderend slecht weer

Categorieën in Stratus wolken

Vanwege de aard van stratus heeft het slechts twee gedefinieerde soorten:

Stratus nebulosus

Een karakterloze, donkere laag die motregen kan produceren.

Lees meer over Stratus nebulosus

Stratus fractus

Een stratuslaag die begint af te breken of te 'verdrijven', wat leidt tot breuken in de wolk.

Lees meer over Stratus fractus

De wolk gezien vanuit het vliegtuig

Onder de wolk

Van onderaf gezien zijn de stratuswolken grijs. Hun basis kan goed gedefinieerd, wazig of gekarteld zijn. Wanneer we de zon door de wolk heen kunnen zien, zijn de contouren ervan niet wazig, zoals in altostratus, waar de zon door matglas lijkt te worden gezien

Binnen de wolk

De dichtheid van de wolk neemt toe naarmate we dichter bij de top van de wolk komen en het zicht verslechtert tot bijna nul. De turbulentie kan zwak tot matig zijn.

Boven de wolk

Het bovenoppervlak van de wolk is over het algemeen golvend en kan ook uitsteeksels hebben. Net boven de wolk is de lucht vaak mistig.

Bronnen: Wikipedia-en, Wikipedia-fr, Der Karlsruher Wolkenatlas, WMO cloudatlas

Foto galerij Stratus