|
|
Definitie en indeling Wolken
|
|
|
Een wolk
is een
hydrometeoor,
bestaande
uit
uiterst
kleine,
nauwelijks
met het
oog
afzonderlijk
waarneembare,
wolkenelementen,
zoals
waterdruppeltjes
en
ijsdeeltjes,
of een
mengsel
daarvan.
De
meeste
wolkendruppeltjes
hebben
een
doorsnede
van
1/100
tot
1/200
mm,
slechts
enkele
zijn
groter
dan 1/50
mm. |
| |
Sommige
wolken
bestaan
alleen
uit
waterdruppeltjes,
al dan
niet
onderkoeld.
Andere
bestaan
uitsluitend
uit
ijskristalletjes.
Een
derde
type is
de
gemengde
wolk,
waarin
zowel
waterdruppels
als
ijskristalletjes
voorkomen.
Men kan
wolken
waarnemen
omdat de
wolkenelementen
een zeer
kleine
onderlinge
afstand
hebben
en het
(zon)licht
erdoor
wordt
verstrooid.
|
| |
Wolken
bevinden
zich in
het
onderste
gedeelte
van de
atmosfeer
en
ontstaan
doordat
waterdamp
in de
atmosfeer
in
bepaalde
omstandigheden
condenseert
op daar
aanwezige
deeltjes,
de
zogenaamde
condensatiekernen.
Een wolk
kan op
een
aantal
manieren
weer
verdwijnen,
namelijk
door
uitregenen,
door
verdampen,
door
opwarming
of door
menging
met een
drogere
luchtlaag. |
| |
| Het
uiterlijk
van een
wolk
wordt
bepaald
door
aard,
afmetingen,
aantal
en
ruimtelijke
verdeling
van de
deeltjes
waaruit
een wolk
bestaat;
het
hangt
ook af
van de
intensiteit
en de
kleur
van het
licht
dat de
wolk
ontvangt
en van
de
plaats
die de
waarnemer
en
lichtbron
ten
opzichte
van de
wolk
innemen.
Het
uiterlijk
kan het
best
worden
beschreven
door het
aangeven
van
afmetingen,
vorm,
structuur,
bouw,
helderheid
en kleur
van de
wolk;
deze
eigenschappen
zullen
voor
elke
karakteristieke
wolkenvorm
worden
besproken. |
| |
| Wolken
zijn
voortdurend
aan
veranderingen
onderhevig
en
vertonen
dientengevolge
een
oneindige
verscheidenheid
van
vormen.
Het is
echter
mogelijk
een
beperkt
aantal
karakteristieke
vormen,
te
definiëren,
die
veelvuldig
over de
gehele
aarde
worden
waargenomen
en
volgens
welke de
wolken
in grote
lijnen
kunnen
worden
gegroepeerd.
De
wolken
zijn
naar hun
karakteristieke
vormen
ingedeeld
in
'geslachten',
'soorten',
en
'variëteiten'. |
|
|
1:
Geslachten: |
| De in
deze
atlas
gegeven
indeling
van de
wolken
is in
wezen
gebaseerd
op tien
hoofdgroepen,
geslachten
genoemd.
Een
bepaalde
wolk kan
slechts
tot één
enkel
geslacht
behoren.
|
|
2:
Soorten |
De
aanwezigheid
van
bijzonderheden
in de
vorm der
wolken
en van
verschillen
in hun
inwendige
structuur
heeft
geleid
tot de
onderverdeling
van de
meeste
geslachten
in
soorten.
Een wolk
die tot
een
bepaald
geslacht
behoort,
kan
slechts
de naam
van één
soort
dragen.
Aan de
andere
kant
kunnen
bepaalde
soorten
wel bij
meer dan
één
geslacht
voorkomen. |
| |
Zo
hebben
wolken
van het
geslacht
Cirrocumulus,
Altocumulus
en
Stratocumulus
bijvoorbeeld
dikwijls
de vorm
van een
amandel
of een
lens;
bijgevolg
heeft
men bij
elk van
deze
drie
geslachten
de soort
'lenticularis'
(=
lensvormig)
ingevoerd.
De
soortnamen
zullen
bij de
beschrijving
van
de
wolken
worden
vermeld. |
| |
|
3:
Variëteiten: |
| Wolken
kunnen
bijzondere
kenmerken
vertonen
die hun
variëteit
bepalen.
Deze
kenmerken
houden
verband
met de
wijze
waarop
de
wolkenelementen
zijn
gerangschikt
en met
hun
grotere
of
kleinere
doorschijnendheid
(vergelijk
min of
meer
doorschijnende
Altocumulus
met de
ondoorschijnende
Altocumulus).
Eén
bepaalde
variëteit
kan bij
verschillende
geslachten
voorkomen.
Verder
kan één
wolk de
kenmerken
van meer
dan één
variëteit
vertonen.
Sommige
variëteiten
zullen
bij de
beschrijving
der
wolken
worden
vermeld. |
| Bronnen: Der Karlsruher Wolkenatlas,
Afbeelding: KMI |
|
|
|
|
|
|
